De Wet voorkeursrecht gemeenten biedt gemeenten en andere overheden de mogelijkheid om gronden aan te wijzen waarop een voorkeursrecht wordt gevestigd. In de Wet voorkeursrecht gemeenten is gedetailleerd geregeld wat de rechtsgevolgen zijn van een dergelijk aanwijzingsbesluit. Een aanwijzingsbesluit kan worden genomen voor gebieden waaraan een nog niet gerealiseerde, niet-agrarische bestemming is toegedacht.De geldingsduur is onder meer afhankelijk van planologische besluitvorming.
Aanwijzing
Indien eenmaal een aannwijzingsbesluit is genomen, dan mag de eigenaar de aangewezen grond in beginsel niet aan derden vervreemden, zonder de grond eerst aan de overheid te hebben aangeboden. De wet kent specifieke regels en termijnen die van belang zijn indien de eigenaar de grond aanbiedt.
Prijsvaststelling
Voor het geval de eigenaar en de overheid geen overeenstemming bereiken over de prijs, is in de wet een procedure beschreven waarbij via de rechtbank deskundigen worden ingeschakeld om over de prijs te adviseren. De overheid is aan dat advies gebonden.
De leden van de VOA beschikken over gespecialiseerde kennis van de Wet voorkeursrecht gemeenten en daarover ontwikkelde jurisprudentie. Zij staan partijen bij in aanwijzingsprocedures, onderhandelingen en prijsvaststellingsprocedures.